Een ode aan de honger.

Reflectie over een overbodig beentje en de kunst van het luisteren naar honger.

Aristoteles had de overtuiging dat ieder element in de natuur een doel heeft. Elk blad, elke steen, elk deeltje van ons lichaam. Niets is toevallig, alles heeft een reden om te bestaan.

“De natuur heeft ons niets tevergeefs gegeven.” - Aristoteles

Ik moest daaraan denken toen ik ooit in de klimzaal mijn os trigonum brak.

Een minuscuul beentje in de enkel, aanwezig bij zo’n tien tot vijftien procent van de mensen. Zonder functie in ons hedendaagse lichaam, ook al heeft Aristoteles daar ongetwijfeld een filosofie over. Enkel (pun intended) als het breekt, laat het zich voelen. En ook nu, jaren later, herinnert het mij tijdens tochten in de bergen geregeld aan zijn aanwezigheid. Een stukje natuur dat mij niet lijkt te dienen, maar mij wel pijn bezorgt.

En dat is precies hoe we ook soms naar honger kijken.

Vragen als “hoe kom ik van mijn honger af?” of “waarom lukt het mij niet tegen mijn honger te vechten?” hoor ik geregeld in mijn praktijk. Alsof honger een overbodig stukje mens-zijn is, een lastig mechanisme dat we liever kwijt zijn dan rijk. Zeker in onze overvloedige voedselomgeving lijkt het simpel: geen honger = geen verleiding = geen schuldgevoel = opgelost. Zoiets?

Maar honger is, in tegenstelling tot dat kleine enkelbotje, juist wel van essentieel belang. In voeding is het de startknop, de manier waarop ons lichaam zegt: “Ik heb iets nodig. Luister naar mij.” Toch vinden we honger vaak ingewikkeld, beladen zelfs.

Misschien omdat we verleerd zijn hoe we ermee moeten omgaan?

We kregen zoveel adviezen, regels en verboden over wat, hoeveel en wanneer we zouden moeten eten. We zijn gaan geloven dat honger iets is wat we moeten controleren, beheersen, dat luisteren naar je honger een teken van zwakte is, een gebrek aan zelfdiscipline. Zou het kunnen dat het tegenovergestelde waar is? Dat het net een teken van kracht en vertrouwen is?

Want wat als

… je mag luisteren naar je honger?

… je erop durft vertrouwen?

… je kan toegeven aan de vraag van je lichaam, zonder oordeel, zonder strijd?

… je niet langer vecht tegen je honger, maar je honger eert als daad van verzet?

Misschien blijkt honger dan geen vijand, maar een bondgenoot. Een leidraad terug naar jezelf.

Hongersignalen zijn een uitnodiging van je lichaam om jezelf te voeden.

En telkens wanneer je luistert, versterk (of herstel) je een stukje van de vertrouwensband tussen jou en je lichaam. Luisteren naar honger is geen verlies van controle, maar een levensnoodzakelijk onderdeel van zorg dragen voor jezelf.

Binnen intuïtief eten onderscheiden we verschillende soorten honger.

Allemaal met een eigen stem en een eigen betekenis. Dit zijn de belangrijkste:

• Biologische honger: je lichaam heeft voedingsstoffen nodig, je zoekt verzadiging.

• Zintuiglijke honger: je hebt zin in iets specifieks, een goesting (smaak, geur, textuur), je zoekt voldoening.

• Emotionele honger: een andere behoefte vraagt aandacht, bijvoorbeeld een verlangen naar troost, verbinding of rust.

Geen van die soorten hoef je weg te duwen of te bevechten. Dat werkt niet. Je mag ernaar luisteren, bewust en met nieuwsgierigheid. Want de natuur, ook jouw natuur, heeft je niets tevergeefs gegeven.

Behalve misschien dat kleine botje in je enkel.

Ruimte voor reflectie.

• Hoe voelt biologische honger voor jou? Welke sensaties herken je?

• Hoe voelt zintuiglijke honger? Waar zit het verschil?

• Welke emoties zijn voor jou met honger verbonden?

• En hoe reageer je doorgaans op honger: eten, wachten, negeren?

Geschreven door Binke Hoeken, voedingsdeskundige en filosoof.

Bracht deze tekst jou iets? Laat mij weten wat je ervan vond, deel hem met iemand of schrijf je in op mijn nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.